หน้าหลัก: หอภาพยนตร์ (องค์การมหาชน) Thai Film Archive

รายชื่อภาพยนตร์ที่ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกภาพยนตร์ของชาติ ครั้งที่ ๑ ปี ๒๕๕๔

๑. การต่อสู้ของกรรมกรหญิงโรงงานฮาร่า (๒๕๑๘)

สร้างโดย จอน อึ๊งภากรณ์ ภาพยนตร์สารคดีที่เด่นที่สุดเรื่องหนึ่งของชาติ สร้างโดยผู้ที่ไม่เคย

ถ่ายทำภาพยนตร์มาก่อนโดยใช้กล้องถ่ายภาพยนตร์ขนาดเล็ก ๘ มิลลิเมตร เนื้อหาภาพยนตร์

ถ่ายทอดเรื่องราวการต่อสู้ของเหล่ากรรมกรหญิงในโรงงานผลิตกางเกงยีนส์ฮาร่า ที่เรียกร้อง

ค่าแรงที่ไม่เป็นธรรมจากนายจ้าง

๒. คล้องช้าง (๒๔๘๑)

ภาพยนตร์สารคดีถ่ายทำโดยคณะผู้สร้างภาพยนตร์จากประเทศญี่ปุ่น ซึ่งเดินทางเข้ามาสยาม

ในปี ๒๔๘๑ เพื่อบันทึกงานแสดงคล้องช้าง ที่จังหวัดลพบุรี เนื้อหาแบ่งออกเป็น ๓ ช่วง ช่วง

แรกเป็นเรื่องวิธีการเดินทางมาประเทศสยามและชีวิตบนเรือของคณะถ่ายทำ ช่วงสองเป็นภาพ

ชีวิตและบ้านเมืองกรุงเทพ ช่วงสามเป็นเรื่องการคล้องช้างที่ลพบุรี

๓. ทองปาน (๒๕๒๐)

เป็นหนังนอกกระแสหรือนอกตลาด ซึ่งสร้างโดยนักกิจกรรมสังคม นักข่าวต่างชาติ นักวิชาการ

ศิลปินเพลงเพื่อชีวิตในนามกลุ่มอีสานฟิล์ม นำโดย ไพจง ไหลสกุล ได้แรงดลใจจากการ

ประชุมสัมมนาเรื่องเขื่อนผามอง ปัญหาการตั้งรกรากใหม่และการเคลื่อนย้ายประชากร หนังมี

สองมิติ มิติหนึ่งแสดงให้เห็นการประชุมซึ่งเป็นเวทีทางความคิดของนักวิชาการ นักปกครอง

ผู้เชี่ยวชาญและประชาชนจากพื้นที่ อีกมิติหนึ่ง ให้เห็นเวทีชีวิตจริงของประชาชนตัวเล็ก ๆ ที่

ได้รับผลกระทบโดยตรงจากเขื่อน

๔. ทวิภพ (๒๕๔๗)

ภาพยนตร์โดยสุรพงษ์ พินิจค้า ทำจากนิยายดังของ ทมยันตีที่ใครๆ ก็รู้จัก และเคยเป็น

ภาพยนตร์มาแล้ว โดย เชิด ทรงศรี แต่สำหรับทวิภพ ฉบับสุรพงษ์ ได้ตัดต่อพันธุกรรมทวิภพ

ขึ้นใหม่ในแบบของเขาเอง ดังชื่อในภาษาอังกฤษว่า THE SIAM RENAISSANCE หรือเป็น

คำไทยปนแขกว่า สยามปุณภพ สุรพงษ์ทำให้หนังมีสติปัญญาและลุ่มลึกขึ้นอย่างไม่น่าเชื่อ

และกระทำในสิ่งที่ไม่ถูกโฉลกกับสังคมไทยคือการวิพากษ์ตนเองการพูดความจริง หนังเรื่อง

นี้จึงมีทั้งคนเกลียดและคนชอบ

๕. โทน (๒๕๑๓)

ภาพยนตร์ที่สร้างโดยช่างเขียนโปสเตอร์-หนัง ที่จับพลัดจับผลูมาเป็นผู้กำกับหนัง เป็น

ภาพยนตร์ไทยที่ผู้สร้างตั้งใจจะหนีจากคำประณามที่ว่าหนังไทยน้ำเน่า เปี๊ยก โปสเตอร์

กลายเป็นคลื่นลูกใหม่ลูกแรกของหนังไทยสมัยใหม่ และกลายเป็นผู้สร้างหนังไทยที่มี

บทบาทสำคัญที่สุดคนหนึ่งใน ๒ ทศวรรษต่อมา ตัวหนังสามารถทำรายได้สูงถึง ๖ ล้านบาท

พลิกประวัติศาสตร์หนังไทยในยุคนั้น

๖. นิ้วเพชร (๒๕๐๑)

ภาพยนตร์ถ่ายทอดการแสดงนาฏศิลป์โขนสร้างโดย กรมศิลปากร ถ่ายทำโดย รัตน์ เปสตันยี เป็นภาพยนตร์ที่ถ่ายทอดความงดงามของนาฏศิลป์ได้อย่างวิจิตรงดงาม ทั้งในฐานะศิลปะภาพยนตร์และศิลปะโขน มีการบรรยายเพื่ออธิบายเรื่องเป็นภาษาอังกฤษโดย ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช

๗. น้ำท่วมกรุงเทพ (๒๔๘๕)

ภาพยนตร์บันทึกชีวิตของชาวกรุงเทพในวันหนึ่งแห่งช่วงเวลาที่กรุงเทพถูกน้ำท่วมใหญ่ ในยามที่บ้านเมืองตกอยู่ในภาวะภัย-แห่งสงครามโลกครั้งที่ ๒ ถ่ายโดย แท้ ประกาศวุฒิสาร

๘. บันทึกเหตุการณ์ ๖ ตุลา (๒๕๑๙)

เป็นการบันทึกเหตุการณ์สังหารโหดกลางเมืองในวันที่ ๖ ตุลาคม ๒๕๑๙ โดยช่างภาพนิรนาม ไม่ต้องมีคำบรรยายใด ๆ เพราะเหตุการณ์ได้เปิดเผยตัวของมันเองต่อหน้าต่อตา เป็นผลงานที่เผยแพร่เงียบ ๆ ไปทั่วโลก

๙. ผีตองเหลือง (๒๕๐๕)

ภาพยนตร์เชิงมานุษยวิทยาโดยคณะนักสำรวจชาวเยอรมันนีร่วมกับสยามสมาคม เดินทางไปสำรวจและบันทึกภาพยนตร์ชีวิตความเป็นอยู่ของชนกลุ่มน้อยที่ถูกเรียกว่าผีตองเหลือง ณ เทือกเขาแถบจังหวัดน่าน

๑๐. ผีเสื้อและดอกไม้ (๒๕๒๘)

ผลงานภาพยนตร์ของ ยุทธนา มุกดาสนิท สร้างจากหนังสือนิยายเรื่องเดียวกันของ “นิพพาน” บอกเล่าเรื่องราวในวัยเรียนและการดำรงชีพของเด็กไทยมุสลิมในจังหวัดชายแดนภาคใต้

๑๑. แผลเก่า (๒๕๒๐)

สร้างโดย เชิด ทรงศรี ภาพยนตร์ซึ่งสร้างจากนวนิยายของไม้เมืองเดิม เล่าเรื่องความรักของหนุ่มสาวชาวนาในชนบทไทยภาคกลางด้วยโครงเรื่องของความรักที่ไม่สมหวัง เป็นโศกนาฏ-กรรมที่ก่อความสะเทือนใจสูงภาพยนตร์ออกฉายในปี ๒๕๒๐ และได้รับความนิยมจากผู้ชมอย่างกว้างขวาง ในช่วงเวลาที่สังคมไทยเครียดจัดจากกระแสความขัดแย้งทางการเมือง

๑๒. พระเจ้ากรุงสยามเสด็จฯ ถึงกรุงเบิร์น (๒๔๔๐)

ภาพบันทึกเหตุการณ์เมื่อครั้งที่รัชกาลที่ ๕ เสด็จประพาสกรุงเบิร์น ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ ในคราวเสด็จพระราชดำเนินเยือนทวีปยุโรป ครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ.๒๔๔๐ เป็นภาพยนตร์ม้วนแรกสุดที่ถ่ายทำเกี่ยวกับคนไทย และทำให้คนไทยได้เห็นภาพเคลื่อนไหว ของอดีตพระมหากษัตริย์ผู้ยิ่งใหญ่ของเราเป็นครั้งแรก แม้จะเป็นเพียงชั่วระยะเวลาไม่กี่วินาทีก็ตาม

๑๓. พระเจ้าช้างเผือก (๒๔๘๔)

ภาพยนตร์ซึ่งสร้างโดยผู้นำทางความคิดและการเมืองของไทยเมื่อปี ๒๔๘๓ เพื่อทวนกระแสชาตินิยมจัด และกระหายสงครามและเพื่อให้สติแก่คนไทยและชาวโลกเรื่องสงครามและสันติภาพ

๑๔. พระราชพิธีเฉลิมกรุงเทพมหานครและพระราชวงศ์จักรีอันประดิษฐานมาครบ ๑๕๐ ปี (๒๔๗๕)

ถ่ายทำโดยคณะพี่น้องสกุลวสุวัต ผู้บุกเบิกกิจการสร้างภาพยนตร์ไทย โดยได้รับพระราช-ทานเงินจากพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าฯ ให้ถ่ายทำขึ้นเพื่อบันทึกไว้เป็นประวัติศาสตร์สำคัญครั้งหนึ่งของชาติ นับเป็นภาพยนตร์เสียงในฟิล์มเรื่องแรก ๆ เรื่องหนึ่งของไทย

๑๕. พระราชพิธีบรมราชาภิเษก พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว (๒๔๖๘)

ภาพยนตร์ของกองภาพยนตร์เผยแผ่ข่าวกรมรถไฟหลวง ทำขึ้นเพื่อจำหน่ายแก่ผู้สนใจเก็บไว้เป็นที่ระลึก บันทึกเหตุการณ์พระราชพิธีบรมราชาภิเษกพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งนับเป็นครั้งแรกที่มีการบันทึกภาพยนตร์พระราชพิธีสำคัญ ตามโบราณราชประเพณีของไทย

๑๖. ไฟเย็น (๒๕๐๘)

ภาพยนตร์ซึ่งสร้างขึ้นโดยการสนับสนุนจากสำนักข่าวสารอเมริกัน กรุงเทพ เพื่อเผยแพร่ให้ชาวไทยเห็นภัยร้ายของลัทธิคอมมิวนิสต์จากต่างประเทศ ซึ่งแทรกซึมเข้ามาบ่อน-ทำลายความสงบสุขของชาติไทย

๑๗. ประมวลภาพเห็นการณ์สูญเสียพระเอกผู้ยิ่งใหญ่ มิตร ชัยบัญชา (๒๕๑๓)

เป็นภาพยนตร์เชิงข่าวซึ่งผู้สร้างฉวยโอกาสหลังจากการเสียชีวิตของ มิตร ชัยบัญชา ถ่ายทำ

ขึ้นเพื่อออกฉายตามโรงภาพยนตร์ทั่วประเทศ ภาพที่สะเทือนใจที่สุดในภาพยนตร์นี้ มิใช่ภาพ

ตอนมิตรตกจากเฮลิคอปเตอร์ แต่เป็นภาพที่ศพมิตรถูกยกขึ้นตามช่องหน้าต่างรอบศาลาตั้งศพ

เพื่อให้แฟน ๆ ประจักษ์ตาว่ามิตร เสียชีวิตจริงก่อนที่จะบรรจุศพลงโลง

๑๘. มนต์รักลูกทุ่ง (๒๕๑๓)

ภาพยนตร์เพลงแบบไทย ๆ เป็นผลงานความสำเร็จสูงสุดของวงการเพลงลูกทุ่งไทย และ

หนังไทยยุค มิตร-เพชรา ผสมผสานกันระหว่างลูกทุ่งฮิตกับหนังไทยฮิต กลายเป็นหนังไทย

ที่ออกฉายโรงเดียวต่อเนื่องกันยาวนานกว่าหกเดือนในกรุงเทพ สร้างและกำกับโดย

รังสี ทัศนพยัคฆ์

๑๙. รัฐประหาร ๒๔๙๐ (๒๔๙๐)

ภาพยนตร์ข่าวบันทึกเหตุการณ์รัฐประหาร ๘ พฤศจิกายน ๒๔๙๐ ถ่ายโดย แท้ ประกาศวุฒิสาร

ซึ่งเป็นการรัฐประหารล้มล้างรัฐบาลที่สืบทอดจากการปฏิวัติ ๒๔๗๕ ทำให้ประเทศไทยเข้าสู่ยุค

เผด็จการทหาร

๒๐. โรงแรมนรก (๒๕๐๐)

ภาพยนตร์ไทยผลงานของรัตน์ เปสตันยี ซึ่งเล่าเรื่องเหตุการณ์หนึ่งวันหนึ่งคืนในโรงแรมสวรรค์ โรงแรมเล็ก ๆ ในชนบทแห่งหนึ่งถ่ายทำทั้งเรื่องด้วยการสร้างฉากเกือบจะฉากเดียวในโรงถ่ายภาพยนตร์ เป็นภาพยนตร์ที่ดีที่สุดเรื่องหนึ่งในประวัติศาสตร์ภาพยนตร์ไทย

๒๑. ลุงบุญมีระลึกชาติ (๒๕๕๓)

ภาพยนตร์ไทยที่ได้รับรางวัลปาล์มทองคำ หรือรางวัลชนะเลิศจากเทศกาลภาพยนตร์เมือง

คานส์ ครั้งที่ ๖๓ เป็นการประกาศชัยชนะทางปัญญาของชาติ ด้วยสติปัญญาของการสร้าง

สรรค์งานภาพยนตร์ ซึ่งร้อยปีอาจมีสักคน

๒๒. ลูกอีสาน (๒๕๒๕)

ภาพยนตร์โดยวิจิตร คุณาวุฒิ สร้างจากนิยายเรื่องลูกอีสานของคำพูน บุญทวี เป็นภาพยนตร์ที่ถ่ายทอดวิถีชีวิตประจำวันในสมัยก่อนสงครามโลกครั้งที่ ๒ ของคนอีสาน เรื่องเล่าจากความ

ทรงจำซึ่งเป็นหนังที่ดีที่สุดของวิจิตร คุณาวุฒิ และของไทยเรื่องหนึ่ง

๒๓. สุดสาคร (๒๕๒๒)

ภาพยนตร์แอนิเมชันหรือการ์ตูนวาดด้วยมือขนาดยาวเรื่องแรกของไทย ผลงานของ

ปยุต เงากระจ่าง จิตรกรผู้สร้างภาพยนตร์การ์ตูนไทยสำเร็จเป็นคนแรก สุดสาครเป็นภาพยนตร์

เกียรติยศของชาติ เพราะทำให้ชาติไทยปรากฏอยู่ในโลกของหนังการ์ตูนเรื่องยาวแต่เบื้องหลัง

การสร้างคือความทุกข์ทรมาน ป่วยเจ็บ และขมขื่น

๒๔. อนุทินวีรชน ๑๔ ตุลา (๒๕๑๗)

เป็นบันทึกภาพประวัติศาสตร์สำคัญของชาติไทย ซึ่งเขียนด้วยกล้องถ่ายภาพยนตร์ โดย

อาจารย์ชิน คล้ายปาน อาจารย์คณะวารสารศาสตร์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์และเพื่อน

ช่างภาพสื่อมวลชนอีกบางคนภาพยนตร์นี้เป็นประวัติศาสตร์ที่มีชีวิตชีวาที่สุดชิ้นหนึ่งของชาติ

๒๕.! อัศเจรีย์ (๒๕๑๙)

ภาพยนตร์สั้นเล่าเรื่องอย่างกวีนิพนธ์เรียกร้องหาความเท่าเทียมกันแทนเด็กๆ ที่ขาดแคลน

ยากไร้ผลงานของ สุรพงษ์ พินิจค้า ส่งประกวดงานประกวดภาพยนตร์สารคดีของธนาคาร

กรุงเทพ ในปี ๒๕๒๐ ล้ำหน้าขนบธรรมเนียมหนังสารคดีไทย จนกรรมการไม่กล้าให้รางวัล

ชนะเลิศแต่ก็ไม่กล้าไม่ให้รางวัลอะไรเลยจึงได้รางวัลพิเศษ เป็นหนังสารคดีที่สร้างสรรค์

เรื่องหนึ่งของชาติ

งานอนุรักษ์

วิดีโอ

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จออกผนวช